SQL Basics: Leer query's schrijven in 10 minuten

Laatst bijgewerkt: juli 2025

SQL (Structured Query Language) is de standaardtaal voor het werken met relationele databases. Of je nu data-analist, ontwikkelaar of business professional bent, SQL-kennis is essentieel. In deze snelle gids leer je de basis van SQL met praktische voorbeelden die je direct kunt toepassen.

Wat is SQL?

SQL is een programmeertaal die wordt gebruikt om met databases te communiceren. Met SQL kun je:

• Data opvragen uit een database (SELECT)
• Nieuwe data toevoegen (INSERT)
• Bestaande data bijwerken (UPDATE)
• Data verwijderen (DELETE)
• Databasestructuren aanmaken en wijzigen (CREATE, ALTER, DROP)

Het SELECT statement

Het SELECT statement is het meest gebruikte SQL-commando. Hiermee haal je data op uit een database.

Basis syntax:

SELECT kolom1, kolom2, ...
FROM tabelnaam;

Praktische voorbeelden:

Alle kolommen uit een tabel selecteren:

SELECT * FROM klanten;

Specifieke kolommen selecteren:

SELECT naam, email FROM klanten;

Kolommen hernoemen met aliassen:

SELECT naam AS klantnaam, email AS emailadres FROM klanten;

Filteren met WHERE

De WHERE-clause gebruik je om alleen specifieke rijen op te halen die aan bepaalde voorwaarden voldoen.

Basis syntax:

SELECT kolom1, kolom2, ...
FROM tabelnaam
WHERE voorwaarde;

Praktische voorbeelden:

Klanten uit een specifieke stad:

SELECT naam, email FROM klanten 
WHERE stad = 'Amsterdam';

Producten boven een bepaalde prijs:

SELECT productnaam, prijs FROM producten 
WHERE prijs > 50;

Meerdere voorwaarden combineren:

SELECT * FROM bestellingen 
WHERE klant_id = 100 AND datum > '2025-01-01';

Groeperen met GROUP BY

GROUP BY groepeert rijen die dezelfde waarden hebben in opgegeven kolommen. Vaak gebruikt met aggregatiefuncties zoals COUNT, SUM, AVG, MAX, MIN.

Basis syntax:

SELECT kolom1, AGG_FUNCTIE(kolom2)
FROM tabelnaam
GROUP BY kolom1;

Praktische voorbeelden:

Aantal klanten per stad:

SELECT stad, COUNT(*) AS aantal_klanten
FROM klanten
GROUP BY stad;

Totale verkoop per product:

SELECT product_id, SUM(aantal) AS totaal_verkocht
FROM bestelregels
GROUP BY product_id;

Tabellen samenvoegen met JOIN

JOINs stellen je in staat om data uit meerdere tabellen te combineren op basis van gerelateerde kolommen.

Belangrijkste JOIN types:

• INNER JOIN: Alleen rijen waar de join-voorwaarde waar is
• LEFT JOIN: Alle rijen uit de linkertabel, plus overeenkomende rijen uit de rechtertabel
• RIGHT JOIN: Alle rijen uit de rechtertabel, plus overeenkomende rijen uit de linkertabel
• FULL JOIN: Alle rijen uit beide tabellen

Praktische voorbeelden:

Klanten met hun bestellingen (INNER JOIN):

SELECT k.naam, b.bestelnummer, b.datum
FROM klanten k
INNER JOIN bestellingen b ON k.id = b.klant_id;

Alle producten met eventuele kortingen (LEFT JOIN):

SELECT p.productnaam, k.korting
FROM producten p
LEFT JOIN kortingen k ON p.id = k.product_id;

Sorteren met ORDER BY

ORDER BY sorteert de resultaten op basis van opgegeven kolommen.

Basis syntax:

SELECT kolom1, kolom2, ...
FROM tabelnaam
ORDER BY kolom1 [ASC|DESC], kolom2 [ASC|DESC], ...;

Praktische voorbeelden:

Producten sorteren op prijs (oplopend):

SELECT productnaam, prijs FROM producten
ORDER BY prijs ASC;

Klanten sorteren op naam (aflopend):

SELECT naam, email FROM klanten
ORDER BY naam DESC;

Meerdere sorteercondities:

SELECT stad, naam, email FROM klanten
ORDER BY stad ASC, naam ASC;

Handige SQL tips voor beginners

• Begin altijd met SELECT voordat je INSERT, UPDATE of DELETE gebruikt
• Gebruik LIMIT om grote resultaten te beperken tijdens het testen
• Maak gebruik van commentaar (-- of /* */) om complexe queries te documenteren
• Test queries eerst op een kopie van de database
• Leer de basis van database-indexen voor betere prestaties

Volgende stappen in je SQL leerpad

Nu je de basis van SQL onder de knie hebt, kun je verder leren met:

• Subqueries en geneste SELECT statements
• Geavanceerde JOIN-operaties
• Window-functies voor geavanceerde analytics
• Stored procedures en functies
• Database-optimalisatie technieken

Tip: Oefen deze SQL-basics met een echte database. Veel systemen zoals MySQL, PostgreSQL en SQL Server bieden gratis community-edities.